Vergeven
Het is onvermijdelijk dat we onze dierbaren soms pijn doen. Het gaat erom hoe we daarmee omgaan. En we hoeven echt niet perfect te zijn, maar HEARTS zijn is wel erg belangrijk.
Grote kwetsuren en trauma’s in de relatie hebben altijd te maken met een gebrek aan verbinding op momenten dat je de ander nodig hebt. Wanneer er een crisismoment is en je kernbehoefte wordt niet beantwoord, is dat beschadigend voor het gevoel van veiligheid en vertrouwen in jullie relatie. Hierdoor ontstaat er een gevoel van verlating en verraad: ‘dit nooit weer’, ‘dit laat ik mij nooit meer gebeuren’.
Een hechtingskwetsuur heeft dezelfde impact als andere trauma’s. Je kunt deze kwetsuren niet ontkennen of vermijden en je moet er doorheen. Tijd alleen heelt deze trauma’s niet! Zulke relatiekwetsuren maken de kans op jullie duivelse dans groter, of ze kunnen zulke lemniscaten doen ontstaan.
Er is maar één soort verontschuldiging die werkt: de ‘heartfelt apology’, kernboodschappen in krachtige verontschuldigingen:
- Jouw pijn is terecht en begrijpelijk.
- Jouw pijn raakt me. Ik vind het erg, het doet ertoe.
- Ik voel zorg, spijt en zelfs schaamte. Ik erken dat ik je pijn heb gedaan.
- Ik ben er nu voor je.
Vergevingsgesprek
- Gekwetste partner A: Kies een specifieke pijnlijke gebeurtenis die je zoveel pijn heeft gedaan dan je daar nog steeds mee zit. Vertel daarover in feitelijke termen wat er gebeurd is (“Dit gebeurde er toen…”), zonder je partner te beschuldigen.
- Partner B: Schiet niet in de verdediging. Laat zien dat je aanwezig en betrokken bent, dat je de tijd neemt en wilt luisteren, dat je er op dit moment bent voor je partner (“Ik hoor je, ik herinner me nog wat er gebeurde. Vertel open en eerlijk over hoe dat toen voor je was”).
- Partner A: Leg uit waar bij jou de grootste en diepste pijn zit (kernemotie) “Wat mij het meest pijn deed, is… (kern van de pijn)”.
- Partner B: Ontvang de pijn van je partner en betuig je spijt (“Het doet mij nu zo’n pijn om te zien dat jij je toen zo voelde. Het spijt me dat … (verontschuldiging).”)
- Partner A : Druk uit wat je nodig hebt om je hierin weer veilig en verbonden te voelen (“Ik heb van jou nodig dat … (kernbehoefte)”.
- Partner B: “Ik wil er nu voor jou zijn” (reageert op een manier die als tegengif werkt).
- Partner A: “Dank voor je begrip, het doet me goed.”
Opmerkingen
Wat je in dit gesprek eigenlijk weer doet is partner A diens innerlijke trein onderzoekt en bespreekt en dat partner B die met HEARTS ontvangt. Er zijn twee verschillen.
In het HMV-gesprek is er geen dader. Immers de lemniscaat ontstaat tussen de partners die daar samen de verantwoordelijkheid voor dragen. In de specifieke situatie waarover een vergevingsgesprek gaat, is er een duidelijk verschil in rollen: er is een gekwetste partner en er is een kwetsende partner. Dat iemand heeft gekwetst is wil helemaal niet zeggen dat diegene ook schuldig is of iets met opzet gedaan zou hebben. Nogal wat hechtingstrauma’s ontstaan door onbewuste handelingen (of juist het nalaten van iets) waar de kwetsende partner helemaal niets mee bedoelt, maar die de ander als zeer kwetsend ervaart. Een situatie waar veel relatietrauma’s ontstaan, is tijdens en rondom een bevalling; tijdens zo’n hectische gebeurtenis kan degene die baart zich erg kwetsbaar voelen en op onverwachte momenten, die voor diegene cruciaal zijn, misgrijpen op hun partner.
Een ander verschil met het HMV-gesprek is dat het vergevingsgesprek nog meer stapje voor stapje verloopt en dat van partner B nog meer geduld en HEARTS gevraagd wordt.
Valkuilen en giftige alternatieven
Het vergevingsgesprek luistert nauw. Er zijn een paar valkuilen om te vermijden.
Gekwetste partner A kan proberen om de pijn door te geven om zich (al dan niet bewust) te wreken.
- Ik zal jou de pijn ook laten voelen
- Ik weiger je te vertrouwen
- Ik blijf je testen ‘bewijs het maar’
Partner B kan gaan ontkennen of onecht reageren.
- Ik weiger naar mezelf te kijken ik ontken wat jij zegt
- Ik aanvaard de impact van mijn gedrag op jou niet
Partner B kan juist schuld op zich laden. Oppervlakkig klinkt dat goed, maar trekt daarmee de aandacht naar zichzelf en is dus niet aandachtig en betrokken bij de ander.
- Ik ben helemaal fout en slecht
- Ik ben niet goed genoeg voor jou
- Eigen schuldgevoel krijgt aandacht, onvoldoende begrip voor de pijn van de gekwetste partner
Reflectie
In welke van deze valkuilen kun jij weleens intrappen?
Oefening – Vergeving van pijnplekken
Neem de tijd om onderstaande stappen zorgvuldig te doorlopen. Doe het langzaam, haast je niet. Richt de aandacht op elkaar.
Elke deelnemer doorloopt het hier onderstaand proces bij toerbeurt.
- Partner A (gekwetste partner): beschrijf een specifiek moment waarop je door de ander gekwetst werd op een manier die impact had op de mate waarin jij je veilig voelt in de relatie en op de ander durft te vertrouwen. Wees specifiek: veelomvattende en vagere kwetsuren zijn moeilijker om goed te pakken te krijgen. We zeggen tegen onze kinderen: “laat me eens zien waar het pijn doet” en dat zeggen we nu ook tegen onze partner. We laten diegene zo duidelijk mogelijk zien waar het pijn deed.
- Partner B (luisterende partner): richt je er dan op om te luisteren om een helder beeld te krijgen van de veroorzaakte pijn. Neem een zo open mogelijke houding aan ten opzichte van je eigen reactie en probeer je partner te helpen te begrijpen hoe jouw reactie ontstond op dat moment. Het is niet de bedoeling te gaan rationaliseren maar om begrijpelijk en voorspelbaar te zijn voor je partner.
- Partner A: probeer dan nu zo duidelijk mogelijk te vertellen wat de kern is van de pijn die je toen voelde en nu nog steeds voelt: “Het ergste hiervan is eigenlijk … “.
- Partner B: verzeker je partner er dan van dat jij je diens pijn aantrekt, de pijn die jij veroorzaakt hebt, en uit je gevoelens van spijt en andere gevoelens hierover. De meesten van ons zijn verdrietig en misschien beschaamd als we horen dat we degene van wie we houden hebben gekwetst, ook als dit niet de bedoeling was. Als het moeilijk voor je is je te verontschuldigen, onderzoek dit dan en deel dit met je partner.
- Partner A: ga in jezelf na of je de verontschuldiging of spijtbetuiging kunt accepteren. Vraag zonodig om de reactie die jij nodig hebt van de ander op dit moment, die jouw pijn nu zou verminderen en je zou helpen je weer zekerder en gerustgesteld te voelen.
- Partner B: probeer aan die vraag te voldoen. Dit lijkt op een mini ‘Houd me Vast’-gesprek.
Het kan zijn dat er geen belangrijke of opvallende kwetsuren in jullie relatie voorkomen. Verblijd je daar dan gezamenlijk over en deel met elkaar hoe je elkaar normaliter helpt pijn te herstellen. Op deze wijze groeit het bewustzijn en besef hierover en kunnen jullie positieve reacties naar elkaar blijven groeien.