WIJS – Conflicten stoppen
Handel WIJS
Hoe goed je jezelf en elkaar ook begrijpt en waardeert, irritaties kun je niet voorkomen. Dat is ook helemaal niet erg, maar we willen voorkomen dat het uitgroeit tot die oh zo bekende duivelse dans. We willen dus ingrijpen in de lemniscaat. Dat kun je doen volgens een 4-stappenplan dat we afkorten met WIJS:
We – doen het weer – duivelse dans, gemeenschappelijke verantwoordelijkheid benoemen
Ik – Dit doe ik, dit gebeurt er bij mij, eigen verantwoordelijkheid nemen
Jij – Wat ik meen te zien bij jou
Stop – Zullen we hier mee stoppen? Want ik wil graag met je verbonden zijn
We doen het weer
Het begint met het herkennen van jullie duivelse dans. Loopt je irritatie weer op? Word je emotioneel? Voel je dat je weer op jouw manier gaat aanjagen of vermijden? Zie je je partner dat weer op diens manier doen? Waarschijnlijk heb je een gevoelige antenne voor de eerste signalen. Immers, je bent al zo vaak in die lemniscaat terechtgekomen. Waarschijnlijk vind je die signalen heel irritant, of misschien word je er moedeloos door. Leer ze te zien als een waarschuwingssignaal en dat het heel positief is dat je ze al zo vroeg herkent! Want hoe vroeger je het herkent, hoe makkelijker je het gesprek kan ombuigen.
In hoofdstuk 2 heb je samen je duivelse dans een naam gegeven. Die komt nu uitstekend van pas. Benoem daarmee dat je weer aan het escaleren bent, bijvoorbeeld: “We zijn weer aan het ….” of “We zitten weer in onze ….”. Belangrijk is dat je het benoemen doet in termen van ‘we’. Daarmee vermijd je het beschuldigen van je partner (wat de duivelse dans verder zou aanwakkeren). Met ‘we’ benoem je een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. De negatieve lemniscaat is niet jouw schuld en niet die van je partner. Die gebeurt tussen jullie. Je kunt zeggen dat de lemniscaat jullie gemeenschappelijke vijand is en niet je partner.
Ik – wat doe jij?
Vervolgens ga je bij jezelf wat er bij jou gebeurt. Wat doe je? Wat denk je? Wat voel je? Benoem dat naar je partner. Beperk je tot wat er in de lemniscaat boven water gebeurt. Op dit moment, als de emoties hoog oplopen, is het niet verstandig om je hele innerlijke trein te benoemen. Daar is meer rust voor nodig.
Jij – wat gebeurt er bij je partner?
Observeer dan je partner. Wat voor effect heeft jouw reactie? Wat doet en zegt die? Benoem dat. Ook nu weer: beperk je tot feitelijk gedrag, wat er in de boven water gebeurt. Ga niet interpreteren of invullen.
Stop & samen
Als je de vorige stappen effectief gedaan hebt, is stoppen eigenlijk eenvoudig geworden: “Laten we hiermee stoppen, dit helpt ons allebei niet.” Als je het afrondt met een welgemeende uitreiking, dan herstel je de verbinding weer: “Ik voel me liever samen met jou verbonden”.
WIJS
Een ruzie stoppen werkt dan zo:
- Wij: We doen het weer, dat gaat ons niet helpen
- Ik: Ik besef me dat ik nu aan het aanvallen/ terugtrekken ben. Ik denk daarbij … . Ik voel me nu boos / verdrietig / bang.
- Jij: Ik weet dat mijn aanval / terugtrekken iets heftigs met jou doet. Ik zie dat je …. doet.
- Stop & samen: Laten we stoppen. Ik vind het fijn om weer met jou verbonden te zijn.
Oefening – Het begin van de escalatie opmerken
Als bij jou de emotie oploopt, waaraan merk je dat dan? Ga je sneller praten, sneller ademen, zweten, word je gespannen? Deel dit met je partner en praat met elkaar over wat je ervaart.
Oefening – Een oude koe uit de sloot halen
Neem een incident uit het verleden in jullie relatie, één die niet meer al te vers is. Bespreek kort hoe dat toen verlopen is. Schrijf daarna samen een korte, nieuwe, fijnere versie van dit incident. Gebruik daarbij de WIJS-stappen. Stel je voor hoe jullie op een vergelijkbare manier hadden kunnen reageren. Hoe is het om dit nu samen te doen?
Oefening – Een actuele kwestie
Kies nu een meer actuele gebeurtenis waarbij jullie je van elkaar verwijderd voelden en vast kwamen te zitten in jullie duivelse dans. Probeer allebei minstens twee reacties te bedenken waarmee jullie deze dialoog misschien hadden kunnen afremmen en die jullie de kans hadden gegeven hier controle over te krijgen. Vraag je partner of jouw reacties hen zouden hebben geholpen.