Meditatie Omgaan met Ongemak

Een groot deel van het Boeddhisme gaat over het omgaan met ongemak (of ‘lijden’ zoals het ook vaak vertaald wordt). Het Boeddhisme houdt ons voor dat veel van ons ongemak door onszelf veroorzaakt of versterkt wordt, namelijk door het ongemak niet te accepteren en te verlangen dat het er niet zou zijn. Deze meditatie is een oefening om beter te leren omgaan met ongemak door het er ‘gewoon te laten zijn’. Het ongemak zelf wordt niet minder, maar je krijgt er minder last van. Dat klinkt misschien paradoxaal, maar probeer het eens.

Houding

Je houding is dezelfde als bij de basismeditatie.

Ademhaling

Je doet niets bijzonders met je ademhaling. Gewoon rustig in- en uitademen. Je gaat je uitademing niet tellen zoals in de basismeditatie.

Kiezen van je focus

‘Ongemak’ gaat vaak over een complexe, gelaagde situatie met soms een heel verhaal erbij. Het is niet handig om dat allemaal als focus voor je meditatie te gebruiken. Je focus moet helder, eenduidig zijn, iets dat zelf geen afleiding of gedachtentreinen veroorzaakt en waarnaar je eenvoudig steeds weer terug kunt komen. Wat goed werkt is om het ongemak tot één woord (desnoods een heel kort zinnetje) terug te brengen. Welk woord, dat maakt niet uit, zolang het voor jou maar de kern van je ongemak belichaamt. Het liefst resoneert het ook emotioneel. Misschien weet je het woord meteen, dan kun je het volgende overslaan.

Vaak is het niet zo simpel om zo’n krachtig woord te vinden. Dan kun je de volgende stappen volgen:

1. 1. situatie: Kies een situatie waarin je ongemak het sterkst is, verbeeld je die situatie in gedachten en leef je er helemaal in in;
   2. Voel de emotie die de situatie bij je oproept, voel waar in je lijf je die emotie zich bevindt;
   3. Blijf in contact met je emotie, maar laat hem los uit je lijf, zet hem voor je neer, neem er een beetje afstand van, je bent niet je emotie, je hebt en ervaart die;
   4. Neem neutraal waar: bekijk rustig opnieuw de situatie, en bekijk rustig je emotie;
   5. Blijf rustig zitten, laat de situatie los, laat je emotie los en wacht tot er een woord (of een kort zinnetje) voor je verschijnt, dat staat voor de kern van je ongemak, op dit moment.

Zitten in het ongemak

Het kernwoord dat je gevonden hebt, is het focuspunt van je meditatie. Je doet niets anders dan steeds opnieuw dat woord oproepen. Je doet verder helemaal NIETS. Geen oplossingen proberen te vinden, niet bagatelliseren, niet groter maken, geen schulden afschuiven, geen zelfverwijt, geen zelfbeklag. Je blijft als het ware gewoon ‘zitten in het ongemak’. Natuurlijk gaat dat niet lukken. Er zullen wel degelijk gedachten over oplossingen, verwijten etc verschijnen. Maar, via de aandachtscirkel, herken je die, laat je ze steeds weer los, je komt terug op je kernwoord en je blijft zitten in je ongemak.

Misschien ervaar je, dat je dit ongemak opeens een stuk minder voelt. Tenminste heb je ervaren dat je je ongemak best een tijdje uit kunt houden zonder dat het opgelost wordt.

Een oefening in het hier en nu

Een variant van deze meditatie kan soms erg handig zijn in het hier en nu. Het zal vast eens voorkomen dat je tijdens de meditatie zélf een ongemak voelt: een slapend been, een pijnlijke rug, een loopneus, een volle blaas, een vlieg of een kuchende buurman. In plaats van je daar vreselijk over op te blijven winden, of juist te proberen dit te verdringen, kun je zo’n ongemak ook gewoon gebruiken als een oefening met deze meditatie, en daarmee voor het leven van alledag.