Ik wil een open relatie, maar mijn partner niet. Wat nu?

De kans is groot dat jij en je partner jullie relatie gestart zijn met de verwachting dat jullie monogaam zouden zijn. Dat is immers vaak nog steeds ‘zoals het hoort’. Maar wat nu als je verliefd wordt op een ander en dat niet meer wilt onderdrukken? Of als je steeds sterker voelt dat monogaam leven niets voor jou is, dat je ‘meer’ wilt? Dat verandert opeens het speelbord en jij wilt de spelregels veranderen. Je partner zit daar niet persé op te wachten en wil misschien de zaken bij het oude laten. Wat nu?

Het goede nieuws is: je bent niet alleen. Velen zijn je voorgegaan. Vrijwel iedereen die een bestaande monogame relatie opende heeft dit meegemaakt en is er uitgekomen met zijn/haar partner. En dat zijn er veel. Het slechte nieuws: het kan veel moeite, tijd, pijn en verdriet kosten en het lukt soms ook gewoon niet om er samen uit te komen.

Deze vraag is complex en we hebben niet te pretentie om in een kort artikel als dit het hele antwoord te kunnen geven. We hebben wel wat handvatten voor een gesprek met elkaar.

Een open relatie is niet abnormaal

Monogamie is weliswaar nog steeds de gangbare ‘norm’ maar dat betekent niet dat dat ook altijd de praktijk is. Volgens sommige wetenschappers is monogamie niet onze natuur en zijn we als mens van nature veel meer nonmomogaam. In de helft van de relaties komt vreemdgaan voor. Veel liever doe je het open en eerlijk en daarin ben je niet alleen: naar schatting hebben maar liefst 3 miljoen Nederlanders en Vlamingen ooit een open eerlijke relatie gehad.

Elke afspraak kun je opnieuw onderhandelen

Akkoord, je hebt ooit afgesproken om monogaam te zijn. Maar dat was ooit, toen, misschien lang geleden. Inmiddels ben je ouder geworden, je hebt dingen meegemaakt, je leven is veranderd. Het is heel normaal dat je in een nieuwe situatie nieuwe wensen hebt en daarom nieuwe spelregels nodig hebt. Dat gebeurt in de internationale politiek maar ook gewoon in je werk, met je kinderen, met vrienden en familie en ook in je relatie. Dus waarom zou je ook oude afspraken over seksualiteit niet ter discussie kunnen stellen?

Jouw verlangen is OK

Niemand kan jou je verlangen afnemen. Het is van jou en het hoort bij jou. Het maakt onderdeel uit van wie je bent. Er is geen enkele reden om dat te ontkennen of je daarvoor te schamen. Wat je er daadwerkelijk mee doet is een ander verhaal. Daarover kun en moet je een bewuste keuze maken die je met je partner bespreekt.

Je partners verlangen is OK

Wat voor jou geldt, geldt ook voor je partner. Die heeft er niet op zitten wachten dat jij niet-monogaam wilt gaan leven en heeft het volste recht om te verlangen dat de situatie bij het oude blijft. Maar dat verlangen is geen recht.

Jullie verlangens zijn dus tegenstrijdig. Geen van beide kan de ander zijn/haar verlangens ontzeggen. Dus zullen jullie er samen uit moeten zien te komen. Een cruciale stap is elkaars verlangens respecteren.

Communiceer, communiceer, communiceer!

In kringen van polyamoristen klinkt vaak: “Er zijn drie prioriteiten voor een succesvolle polyamoreuze relatie: communiceren, communiceren en communiceren”. En dat is niet overdreven. Sommigen noemen polyamorie ook wel de “hogeschool van de relatiekunst”. Eén relatie onderhouden is soms al niet makkelijk en de complexiteit neemt nog eens exponentieel toe met het aantal relaties dat je hebt. Goed communiceren met je partners is bittere noodzaak. En dat begint al meteen op het punt waar je nu staat. Het is essentieel om heel veel te praten, maar vooral ook te luisteren naar elkaars verlangens, wensen, angsten en onzekerheden.

Misschien lukt goed communiceren niet meteen. Het vraagt immers ook oefening en er kunnen nogal wat emoties op tafel komen. In dat geval kun je overwegen professionele hulp in te schakelen die het gesprek op weg helpt.

Wees realistisch over afspraken

Hoogstwaarschijnlijk zul je afspraken maken met elkaar over wat wél en wat níet ok is. Dat kan nodig zijn om de onvermijdelijke onzekerheden en gevoeligheden bij de ander te ontzien. Wees daar echter realistisch over. Maak er niet meer dan strikt nodig is. Immers, als je een afspraak maakt, moet je je er ook aan houden. Niets is fnuikender voor het toch al tere vertrouwen als je je niet aan je afspraken houdt. Concentreer je daarom op díe afspraken die écht belangrijk voor jou of je partner zijn. Realiseer je ook dat afspraken niet in beton gegoten zijn. Omstandigheden kunnen veranderen en dan kunnen afspraken weer opnieuw onderhandeld worden.

Volg het tempo van de langzaamste

Je bent zelf misschien al een hele tijd in gedachten en gevoel bezig met non-monogamie voordat je dat met je partner bespreekt. Die heeft dan een flinke achterstand. Gun hem of haar dan ook de tijd om aan het idee, het gevoel en de nieuwe situatie te wennen. ‘Volg het tempo van de langzaamste’ is een veelgehoord advies. Het kan bijvoorbeeld geen goed idee zijn om maar meteen met je nieuwe liefde seks te hebben of een weekend op pad te gaan. Ga stapje voor stapje. Zorg dat je partner zich gehoord voelt in zijn of haar emoties en houdt daar rekening mee. Zo bouw je het vertrouwen op dat je hard nodig hebt.

Er zit wel een grens aan dat tempo van de langzaamste. Als je partner dat gebruikt om helemaal niet te hoeven bewegen, dan ga je er misschien niet samen uitkomen en heb je een ander gesprek met elkaar.

Verdiep je er samen in

Misschien ken je niemand in je omgeving bij wie je te rade kunt gaan. Gelukkig zijn er genoeg andere manieren om informatie en inzicht te krijgen. Je kunt beginnen met het lezen van boeken en over ervaringen van anderen. Laat dat ook je partner lezen. Misschien kun je zo samen een beeld opbouwen wat voor soort open relatie voor jullie het beste zou kunnen werken. Het maakt nogal wat uit of je kiest voor polyamorie of bijvoorbeeld swingen. Hier vind je een kort overzicht van de verschillende vormen open relaties.

Leer van anderen

Je bent niet alleen! Er zijn veel meer mensen zoals jullie. Het is erg prettig om andere mensen te horen die met hetzelfde bezig zijn. In contact met anderen herken je je eigen worsteling, valt alles meer op zijn plek en wordt het minder ‘benauwend’ als er verschillen zijn tussen jou en je partner. Wie weet kom je een stel tegen in je eigen omgeving. Ook kun je aansluiting zoeken bij netwerken rond nonmonogamie. Kijk voor polyamorie-gerelateerde activiteiten bijvoorbeeld op de agenda’s van Pluk de Liefde en Stichting Polyamorie Nederland.

Zoek professionele hulp

Het openen van een bestaande relatie is niet altijd makkelijk. Oude patronen en vanzelfsprekendheden vallen weg en er moet iets nieuws voor in de plaats komen. Dat kan soms erg emotioneel zijn en je hebt niet geleerd hoe je daar mee om kunt gaan. Dan kan het verstandig zijn om professionele hulp te zoeken. Let daar bij op dat lang niet elke relatiecoach of -therapeut ervaring heeft met open relaties.

Als je er samen écht niet uitkomt

Hoeveel moeite je samen ook doet, het kan zijn dat jullie verlangens te ver uit elkaar liggen en dat het verschil niet overbrugd kan worden. Helaas komt ook dat regelmatig voor. Dan sta je voor de moeilijke keuze om ofwel toch je zin door te zetten, ofwel je verlangens te onderdrukken, ofwel de relatie te beëindigen. Wij kunnen je daarover geen advies geven. Je zult diep in je hart moeten kijken wat voor jou dan de beste beslissing is. Wij hopen voor jullie allebei dat je niet voor die keuze komt te staan maar samen een weg weet te vinden.