More Than Two is een lastig boek om te bespreken. Inhoudelijk is het beste boek over polyamorie dat ik gelezen heb. En dat zijn er ondertussen toch een redelijk aantal. Wat mij betreft een must-read voor alle polyamoristen maar eigenlijk kan iedereen er profijt van hebben. Het behandelde is voor een groot gedeelte ook van toepassing op ‘normale’ monogame situaties. Echter, een van de twee auteurs, Franklin Veaux, is sinds het verschijnen van het boek in opspraak gekomen vanwege grensoverschrijdend gedrag naar zijn partners. Eén van de klokkenluiders is Eve Rickert, de co-auteur van More Than Two en toendertijd een van Veaux’s partners.
Ik zou More Than Two een ‘derde generatie PA boek’ willen noemen.
De stamvader/-moeder was het trendsettende The Ethical Slut‘, bij de meesten overbekend. Toch ging the Slut in eerste instantie helemaal niet zo nadrukkelijk over PA. Het komt voort uit de Amerikaanse kink/LGBQT (Lesbian Gay Bi Queer Trans) scene. In de eerste druk kwam wel PA voor maar niet zo nadrukkelijk. Na reacties van lezers is dat in latere drukken verder uitgewerkt.
De tweede generatie PA boeken maakte PA meer ‘mainstream-fähig’ (om maar eens een goed Nederlands woord te gebruiken). Onze eigen ‘Ik hou van twee mannen‘ (Ageeth Veenemans) en ‘Love Unlimited’ (Leonie Linssen) horen daar bij. Andere boeken in deze categorie zijn ‘Opening Up‘ (Tristan Toarmino) en ‘Polyamory in the 21st Century‘ (Deborah Anapol). Al deze boeken bouwen voort op the Slut maar halen er wat LGBQT kantjes vanaf, de een wat meer (‘Ik hou van twee mannen’ en ‘PA in the 21st Century), de ander (‘Opening Up’) wat minder. Wat deze boeken verder gemeen hebben is een behoorlijk sterke nadruk structuren (bijv. primaire en secundaire relaties), afspraken en regels om duidelijkheid en veiligheid te bieden. Allemaal heel verstandig. Dacht ik tot voor kort.
Zo niet ‘More Than Two’. Het uitgangspunt van Veaux en Rickert is niet veiligheid of duidelijkheid maar ethiek en wel ten opzichte van alle betrokken personen. Structuren, afspraken en regels zijn daar ondergeschikt aan. De auteurs weten waar ze over praten. MTT is een zeer doorleefd boek. Geen theoretische of idealistische verhandelingen maar in de kern is het een heel praktisch handboek gebaseerd op een kleine twintig jaar ervaring. De frase “In de PA wereld is het heel gebruikelijk dat …. maar in de praktijk zien we ……” ligt hen op de mond bestorven. Hun belangrijkste observatie is dat structuren en regels uiteindelijk simpelweg niet werken . In plaats daarvan formuleren ze een paar simpele ethische uitgangsprincipes (zoals bijvoorbeeld ‘behandel mensen niet als dingen’) op basis waarvan ze vervolgens een groot aantal praktijksituaties analyseren. Bijvoorbeeld: een vetorecht tussen twee ‘primaire’ partners is niet ongebruikelijk. Het risico is echter groot dat je een ‘secundaire’ partner daarmee als ‘ding’ gaat behandelen, zeker als die secundaire relatie als een tijdje bestaat. Ook benadrukken de auteurs het feit dat relaties altijd veranderen en dat het een illusie is om dat met afspraken of structuren proberen tegen te houden.
Verandering en daarmee onzekerheid zijn in MTT onvermijdelijk en veiligheid is slechts schijnveiligheid. Regels hebben geen zin. Wat overblijft zijn ethische principes, het geloof in jezelf en het vermogen om samen met anderen constructief te reageren op veranderingen. Daarmee leggen de auteurs de lat hoog. Heel hoog. Als ik om me heen kijk zie ik vele ‘overtredingen’ van de MTT principes. Helaas dus door Franklin Veaux zelf. Daarmee boet het boek natuurlijk aan geloofwaardigheid in. Toch blijft het boek erg de moeite waard, al was het omdat er, in mijn ogen, geen beter alternatief is.
